ถ้าจะพูดถึงเรื่องราวในแวดวงวรรณกรรมไทย นักคิดนักเขียนที่เริ่มปรากฏแนวทางในการพยายามค้นหา คำตอบเกี่ยวกับศิลปะเพื่อมหาชนนั้น คงต้องจดจำและจารึกชื่อ กุหลาบ สายประดิษฐ์ หรือ ศรีบูรพา ว่าเป็นท่านหนึ่งที่บุกเบิกกรุยทางไว้เป็นเบื้องต้น งานประพันธ์เรื่อง …
ศิลปะเพื่อชีวิต ศิลปะเพื่อประชาชน
เส้นทางเพลงเพื่อชีวิต จาก พ.ศ. 2480 ถึงปัจจุบัน
ประเภทของเพลงไทยในประวัติศาสตร์ แนวเนื้อหาเพลงไทยสากลในยุคแรก ช่วงทศวรรษ 2480 ถึงทศวรรษ 2490 ครูนารถ ถาวรบุตร บรมครูนักแต่งเพลงแบ่งออกเป็น กลุ่มเพลงปลุกใจให้รักชาติ รักความเป็นไทย กลุ่มเพลงรัก …
ตำนานเพลง จิตร ภูมิศักดิ์
“รวมพลังพวกเราเหล่ากรรมกรไทยเทิดเกียรติไว้ด้วยใจมุ่งมานะบากบั่นตื่นเถิดสามัคคีพร้อมเพรียงร่วมใจกันเพื่อสร้างสรรค์ชีวิตและโลกทั้งมวล หยาดเหงื่อและแรงงานที่หลั่งเปรียบดังกระแสธารกว้างใหญ่ที่หล่อเลี้ยงชีวิตมวลประชาไทยและพัฒนาโลกให้รุดเร็วมา นำขบวนการสังคมไม่หวาดหวั่นเป็นกองทัพหน้าสำคัญที่ฟันฝ่าอย่างเชื่อคำที่มอมเมาว่าเราไร้ค่าโลกก้าวมาเพราะงานและเหงื่อชนชั้นใด ใครเล่าคอยกั้นกาง ใครเล่าขวางพลังเราไว้กรรมกรจงตื่นเถิด เพื่อรวมพลังรวมกันพลัน ทำลายเพื่อชิงเอาชัยสามัคคีก้าวตรงไป ชัยย่อมเป็นของเรา” เพลง “มาร์ชกรรมกร” …
แสงนภา บุญราศรี (2461-2496)
หากวัดจากหลักกิโลเมตรทางประวัติศาสตร์สังคมไทย พ.ศ. 2475 เปลี่ยนแปลงการปกครองสู่ระบบประชาธิปไตย พ.ศ. 2476 กำเนิดเพลง “กล้วยไม้” เพลงไทยสากลเต็มรูปแบบเพลงแรก “แสงนภา …
เพลงพื้นบ้านไทย เพลงชีวิตนอกศตวรรษ
ก่อนจะเกิดเพลงชีวิตในยุคของเพลงไทยสากล หลัง พ.ศ. 2475 เนื้อหาสะท้อนภาพชีวิตและสังคมไทย มีอยู่ในเพลงพื้นบ้านพื้นเมืองของประชาชนแต่ละภูมิภาคมาแต่ไหนแต่ไรแล้ว “ตัวลูกขัดสนยากจนหนักหนา ทั้งผ่อนทั้งผ้าก็ไม่มีจงทำบุญกับคนตาบอด ไปไหนไม่รอดแล้วครานี้ขอข้าวสักถ้วยขอกล้วยสักใบ แต่พอยาไส้เลี้ยงชีวีลูกยากยับแสนอัประมาณ …
เพลงเพื่อชีวิต หลัง 6 ตุลาคม 2519
เพลงเพื่อชีวิตที่เกิดในช่วงปี พ.ศ. 2517-2519 นั้น เป็นช่วงที่กระแสการเมืองเปลี่ยนแปลงมาก ภายหลังจากเหตุการณ์ 6 ตุลาคม 2519 เป็นต้นมา …
การศึกษาวงดนตรีเพลงเพื่อชีวิตของนักศึกษาปัญญาชน
บทเพลงเป็นงานศิลปะแขนงหนึ่งที่สะท้อนความคิดความรู้และไห้ความบันเทิงกับผู้ฟัง การพิจารณาว่าบทเพลงใดมีคุณค่ามากน้อยเพียงใดนั้น เนื้อเพลงจะบอกได้แต่เพียงการสื่อความหมายที่ดีหรือไม่ แต่เพลงที่ดีที่จะปลุก เร้าอารมณ์ผู้ฟังได้จะต้องมีองค์ประกอบอื่น ๆ อีกมาก นอกเหนือไปจากเนื้อเพลงที่ให้คุณค่าทางความคิด หากแต่ยังต้องมีการเรียบเรียงดนตรีที่งดงามชวนฟังเป็นองค์ประกอบให้เกิดความรู้สึกด้วย เนื่องจากบทเพลงมีคุณค่าต่อการรับรู้ได้รวดเร็วและมีประสิทธิภาพสูง …
อิทธิพลเพลงเพื่อชีวิตไทย จากกระแสเพลงปฏิวัติจีน – ชมคลิป
นอกจากปัญญาชนจะได้รับอิทธิพลจากวัฒนธรรมเพลงตะวันตก แนวความคิดเรื่องศิลปวัฒนธรรมโดยกระแสการเมืองของจีนมีส่วนสำคัญอยู่ด้วย โดยเฉพาะในความคิดเรื่องการใช้เพลงในการต่อสู้ทางชนชั้น จากการศึกษาผลงานศิลป์เพื่อชีวิต ศิลป์เพื่อประชาชน งานแปล งานวรรณกรรม และบทเพลงที่ จิตร ภูมิศักดิ์ …
เพลงพื้นบ้าน เพลงลูกทุ่ง – เหง้ารากเพลงเพื่อชีวิตไทย
เสียงขับเพลงกลอนเมื่อครั้งอดีตเคยก้องกังวานสะท้อนไปทั่วท้องทุ่งคุ้งน้ำ ลำนำแห่งบทเพลงที่ถ่ายทอดเป็นถ้อยแถลงแห่งความสุข ความทุกข์ และสะท้อนให้เห็นอย่างแจ่มชัดถึงสภาพชีวิตความเป็นอยู่ของชาวบ้านชนบท สืบต่อเป็นตำนานควบคู่กับสังคมชนบทไทยมาแต่กาลก่อน อันถือเป็นเพลงชาวบ้าน ที่สามารถบ่งบอกความรู้สึกนึกคิด คติชีวิต ของชาวบ้านได้อย่างใกล้เคียงความเป็นจริงมากที่สุด เพราะเป็นความนึกคิดที่ออกมาอย่างซื่อตรงและถูกกลั่นกรองมา …
อิทธิพลเพลงเพื่อชีวิตไทย จากเพลงต่อต้านสงคราม/สังคมในอเมริกา – ชมคลิป
การที่ประเทศไทยพัฒนาตามแบบสหรัฐอเมริกา ซึ่งมีอิทธิพลต่อการศึกษาการดำเนินชีวิตของคนไทยโดยเฉพาะ การเปลี่ยนแปลงทางด้านสังคมการเมืองครั้งสำคัญนี้ มีผลต่อวงการศิลปกรรมของไทยหลายประการโดยเฉพาะด้านเพลง จากการที่สังคมไทยได้รับการพัฒนาทางด้านเทคโนโลยี การสื่อสารดีขึ้น ก่อให้เกิดการหลั่งไหลถ่ายทอดทางวัฒนธรรม มีผลกระทบต่อความคิดความเป็นอยู่ ในทศวรรษ 1960 …