ด.ช. รุ่ง พ่อแม่เป็นกระเหรี่ยง ณ บ้านหนองแห้ง อ.ขุนยวม จ.แม่ฮ่องสอน ผมถามแม่ว่าอยากให้ลูกเป็นอะไรตอนโต เธอตอบว่า อยากให้เป็นครูสอนภาษาไทย จะได้มาสอนคนกระเหรี่ยงให้พูดไทยชัด ๆ ผมตอบว่า ภาษาอังกฤษดีกว่า เราเป็นประชาคมอาเซียน เธอยิ้ม…แล้วก้มหน้ามองเด็กน้อย ผมเลยได้โอกาสถ่ายรูปนี้ไว้
น้องปาริฉัตร เด็กผู้หญิงชาวกระเหรี่ยง ณ บ้านแม่ออกเหนือ อ.สบเมย จ.แม่ฮ่องสอน เธออายุ 8 ขวบแล้วแต่ร่างกายเล็กมาก มีพัฒนาการช้า เนื่องจากเธอคลอดก่อนกำหนด สาเหตุมาจากระบบสาธารณสุขบ้านเมืองเรายังไม่ทั่วถึง (ไม่นับเรื่องเลือกปฏิบัตินะ) พ่อแม่ไม่มีความรู้ในการดูแลตัวเองระหว่างตั้งครรภ์และหลังคลอด ปัญหาเรื่องสาธารณสุขในชนบทบ้านเรายังมีปัญหาอีกมากมายจริง ๆ
เสาธง โรงเรียนบ้านกอมูเดอ อ.สบเมย แม่ฮ่องสอน หมู่บ้านริมแม่น้ำสาละวิน ใช้ซุงท่อนไม่เล็กไม่ใหญ่ทั้งท่อนเลยทีเดียว แสดงถึงความสมบูรณ์ทางธรรมชาติแถบนี้ยังพอมีอยู่ ชุมชนดูแลรักษาได้
น้องคนนี้อายุ 2 ขวบ เป็นโรคขาดสารอาหาร โชคยังดีที่ยังไม่รุนแรงนัก เธอมีพี่น้อง 9 คน พ่อแม่ต้องทำงานเวลาดูแลลูกจึงน้อยลง ต้องพึ่งศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก ที่ บ้านกอมูเดอ อ.สบเมย แม่ฮ่องสอน เป็นอีกที่หนึ่งที่มีปัญหาเรื่องสุขภาวะมากมาย
ลงเรือที่บ้านแม่สามแลบ ล่องเรือตามกระสาน้ำแม่น้ำสาละวินมาสัก 1 ชั่วโมงกว่าๆ ก็มาถึง ณ ที่แห่งนี้ บ้านสบเมย อ.สบเมย จ.แม่ฮ่องสอน ด้านขวาของภาพคือ แม่น้ำสาละวิน ไหลมา “สบ” กับ แม่น้ำเมย ด้านซ้าย จึงเรียกที่แห่งนี้ว่า “สบเมย”
เดินขึ้นมาจากท่าเรือบ้านสบเมย เจอเจ้านี้เข้า ผีเสื้อกระท้อน ยาวกว่าฟุต ใหญ่มาก ธรรมชาติคงสมบูรณ์จริง ๆ นึกถึงหนังเรื่อง ผีเสื้อและดอกไม้ ขึ้นมาเลย
มันคือ ผีเสื้อกระท้อน อยู่ในตระกูลของผีเสื้อพันธุ์ยักษ์ พบเห็นได้ทั่ว ๆ ไปช่วงปลายฤดูร้อน ชอบเกาะทำรังในต้นกระท้อน เป็นหนอนประมาน 7-10 วัน เป็นดักแด้ประมาน 2 อาทิตย์ และจะเกาะกินใบกระท้อนจนออกมาชมโลก จะบินไปต้นหนึ่งได้ต่อเมิ่อสิ้นแสงตะวัน มีอายุในโลกได้ประมาน 10-28 วันก็ตาย (ข้อมูลโดย ก่อคเณศ รุ้งสันเทียะ)
อรรณพ นิพิทเมธาวี
บันทึกการเดินทาง อ.แม่สะเรียง อ.สบเมย เลาะริมฝั่งแม่น้ำสาละวิน เมื่อ 26-30 พฤษภาคม 2556
