ถ้าจะพูดถึงเรื่องราวในแวดวงวรรณกรรมไทย นักคิดนักเขียนที่เริ่มปรากฏแนวทางในการพยายามค้นหา คำตอบเกี่ยวกับศิลปะเพื่อมหาชนนั้น คงต้องจดจำและจารึกชื่อ กุหลาบ สายประดิษฐ์ หรือ ศรีบูรพา ว่าเป็นท่านหนึ่งที่บุกเบิกกรุยทางไว้เป็นเบื้องต้น งานประพันธ์เรื่อง …
จิตร ภูมิศักดิ์
ตำนานเพลง จิตร ภูมิศักดิ์
“รวมพลังพวกเราเหล่ากรรมกรไทยเทิดเกียรติไว้ด้วยใจมุ่งมานะบากบั่นตื่นเถิดสามัคคีพร้อมเพรียงร่วมใจกันเพื่อสร้างสรรค์ชีวิตและโลกทั้งมวล หยาดเหงื่อและแรงงานที่หลั่งเปรียบดังกระแสธารกว้างใหญ่ที่หล่อเลี้ยงชีวิตมวลประชาไทยและพัฒนาโลกให้รุดเร็วมา นำขบวนการสังคมไม่หวาดหวั่นเป็นกองทัพหน้าสำคัญที่ฟันฝ่าอย่างเชื่อคำที่มอมเมาว่าเราไร้ค่าโลกก้าวมาเพราะงานและเหงื่อชนชั้นใด ใครเล่าคอยกั้นกาง ใครเล่าขวางพลังเราไว้กรรมกรจงตื่นเถิด เพื่อรวมพลังรวมกันพลัน ทำลายเพื่อชิงเอาชัยสามัคคีก้าวตรงไป ชัยย่อมเป็นของเรา” เพลง “มาร์ชกรรมกร” …
วันที่ 5 พฤษภาคม (หนุ่มผมยาว)
วันที่ 5 พฤษภาคม ของทุกปีเป็นวันที่มีความสำคัญอย่างน้อย 2 ด้านของปลายคู่ตรงข้ามความคิด ด้านแรกคือเป็น วันฉัตรมงคล ถือเป็นวันแห่งความปิติยินดีของปวงชนชาวไทย นั่นคือความสำคัญด้านหนึ่งอย่างไม่ต้องสงสัย…กับความสำคัญอีกด้านหนึ่งนั่นคือวันนี้เป็นวันที่ รำลึกการเสียชีวิตของ …
บทกวี – จิตร ภูมิศักดิ์
หนึ่งคน ยืนหยัดสู้ อย่างทายท้า5 พฤษภา ปี 09 ดาวดับหายปราญช์ กวี นักต่อสู้ จนตัวตายยังพร่างพราย …
ค่ายเพลง…เพลงค่าย กับความหมายเดือนพฤศจิกายน (ธิดามนต์ พิมพาชัย)
ช่วงนี้มีเรื่องดี ๆ เข้ามาอยู่หลายเรื่อง เลยถือซะว่าเป็นรางวัลการใช้ชีวิตในเดือนพฤศจิกายน… สำหรับฉัน การได้มารู้จักกับเด็กค่ายกลุ่มหนึ่ง ที่ จ.สกลนคร ในค่าย “เพลงค่ายฯ เพลงชีวิต …
จิตรกรรม ความฝัน คนหนุ่มสาว
ในแวดวงวรรณกรรม ประวัติศาสตร์และงานศิลปะ ชื่อของ “จิตร ภูมิศักดิ์” คงเป็นชื่อที่ไม่แปลกประหลาดเท่าใดนัก อีกทั้งยังได้รับการยกย่องมาจนถึงปัจจุบัน แต่ในอดีตด้วยความเป็นนักศึกษาที่ “กบฏ” ต่ออำนาจและความไม่ยุติธรรมของสังคม …
เส้นทางวรรณกรรมเพื่อชีวิต จาก พ.ศ. 2492 ถึงปัจจุบัน
ผลิบาน – วรรณกรรมเพื่อชีวิตช่วงปี 2492-2495 จุดเริ่มของ “วรรณกรรมเพื่อชีวิต” น่าจะมาจากแนวคิดเรื่อง “ศิลปะเพื่อชีวิต” ซึ่งนำเสนอโดย อัศนี …
ลาวแพน เพลงที่สะท้อนวิญญาณแห่งการต่อสู้ของประชาชน (จิตร ภูมิศักดิ์)
มีเพลงไทยสากลอยู่เพลงหนึ่ง ซึ่งสังเกตได้ว่าออกอากาศทางสถานีวิทยุต่างๆ บ่อยครั้งกว่าเพลงอื่น ๆ หลายเพลง ถ้าหากเข้าใจไม่ผิด เพลงนี้ดูเหมือนจะเป็นเพลงใหม่ ชื่อของเพลงและชื่อผู้ประพันธ์เพลงนั้นได้พยายามเงี่ยหูฟังอยู่ แต่ทว่ายังไม่พบว่าได้มีการประกาศเป็นกิจจะลักษณะจึงน่าเสียดายที่ไม่สามารถบันทึกมาเสนอได้ แต่ถึงอย่างไรก็ดี …
วิญญาณหนังสือพิมพ์ (จิตร ภูมิศักดิ์)
โคลงสี่สุภาพ ขันเอยขันมนุษย์บ้า บวมบอ หุยฮา ! ฟ้าม่านดำทมึนมอ มืดตื้อ ฟอกถ่าน….ถ่านจักลออ ขาวอล่อง มีฤา …
โคลงสรรเสริญเกียรติกรุงเทพมหานครยุคไทยพัฒนา ตอนที่ 3 – หนุมานอมพลับพลา (จิตร ภูมิศักดิ์)
ฉบัง อ้า…กรุงเทพมหานคร ยุคพัฒนากร นอนละเมอเพ้อพัฒนาการ พัฒนาอาชีพเชี่ยวชาญ ไทยนี้ชำนาญ อาชีพแจ่มแจ๋วอัศจรรย์ ซื้อขายสินค้าสำคัญ ยื้อแย่งแข่งขัน …
โคลงสรรเสริญเกียรติกรุงเทพมหานครยุคไทยพัฒนา ตอนที่ 2 – หิรันตยักษ์ม้วนแผ่นดิน (จิตร ภูมิศักดิ์)
ร่ายพัฒนา โอม…ละลายมหาละลายควายเขาระฟ้า บ้าเลือดเดือดดุตาประทุเป็นเปลวเพลิง เคี้ยวดินกระเจิงอยู่คะคึกคะคึก เขมือบป่าลึกอยู่คะโครมคะโครม โฉมหน้าฉุบวมสวมชาติหิรัณยักษ์ แหกหักมหาอวิจี ผุดปฐพีมาเกิด ฟื้นกำเนิดจากรามเกียรติ์ จากภาพเขียนกลียุค …
โคลงสรรเสริญเกียรติกรุงเทพมหานครยุคไทยพัฒนา ตอนที่ 1 – สรรเสริญเกียรติกรุงเทพมหานคร (จิตร ภูมิศักดิ์)
ร่ายพัฒนา โอม…ธรณีประลัย แผ่นดินไทยดั่งดินเดือด ฟ้าสีเลือดคำรณ ครางเกียรติกระดางลางลือระบัด อา…ยุคพัฒนาการ จอมอันธพาลเถลิงอำนาจ ปวงประชาราษฎร์อาเภท เปรตกู่ก้องร้องตระเมิม กระหายเหิมแลบลิ้นอยู่วะวาบวะวาบ …
ศิลปะเพื่อชีวิต ศิลปะเพื่อประชาชน ตอนที่ 1 (จิตร ภูมิศักดิ์)
ประวัติศาสตร์ของมนุษยชาติ คือประวัติแห่งการต่อสู้ของมวลมนุษย์ กล่าวคือ เป็นบันทึกแห่งการต่อสู้ระหว่าง ชนชั้นผู้กดขี่ขูดรีด (Exploiting Classes) กับ ชนชั้นผู้ถูกกดขี่ (Exploited …
การทำบุญ “เพื่อตัวกูดูชอบกล” (จิตร ภูมิศักดิ์)
ทำบุญเชิญคุณคุณช่วยกันคิดสักนิดเหนอทำอย่างไรคือทำบุญนะคุณ…..เออผมคนเซ่อต้องถามเรื่อยเปื่อยเปื่อยไป “การฆ่าไก่ไปวัดจัดเป็นบุญ”จริงเร้อ…..คุณ! ผมชักงงออกสงสัยศีลปาณาห้ามฆ่าสัตว์ถนัดใจไหงฆ่าไก่ตัวเบ้อเร่อ….เฮอ…..นิจจา! บ้างขนของมามากมายถวายพระเพราะหวังลาภสักการะเจียวสิหวาเพื่อชาติอื่นได้เกษมเปรมปรีดาเซ็งลี้บุญเหมือนพ่อค้าค้ากำไร การทำบุญที่แน่แท้ที่สุดคือทำดีแก่มนุษย์ทั้งน้อยใหญ่คือช่วยเหลือเกื้อกูลหนุนกันไปคือปลดให้เขาพ้นทุกข์ที่รุกรน เก็บดอกเบี้ยหูฉี่เงินปรี่ถุงนอนตีพุงกรอกหัวตัวเป็นขนเช้าใส่บาตรเย็นตรวจน้ำพร่ำสวดมนต์นั่นหรือคนทำบุญ….บุญ…นิจจา! สร้างบ่อน้ำทำสะพานการกุศลสร้างถนนบำรุงด้านการศึกษาเพื่อมวลชนทั่วทั่วไปได้พึ่งพาจักได้บุญเสียยิ่งกว่าพร่ำสวดมนต์ การสร้างพระสร้างเจดีย์ที่โตใหญ่เห็นจะพอแล้วผองไทยฟังเหตุผลเรามีวัดมากจนเกินเดินแทบชนพระภิกษุสมตนแล้วทั่วกัน มาเถิดมาทำบุญสุนทรทานช่วยพยุงชีพชาวบ้านให้สุขสันต์เขายังทุกข์มิใช่น้อยนับร้อยพันเป็นภาระที่สำคัญกว่าเจดีย์ เมื่อทุกคนได้อยู่ดีมีความสุขเขาย่อมมีใจสนุกกันเต็มปรี่ย่อมจักสร้างวัดหลากมากทวีสมกับที่เป็นแดนพุทธสุดวิมล …
สหายเอย (จิตร ภูมิศักดิ์)
สหายเอยวานเฉลยว่าสตรีสวยที่ไหนสวยที่ตาซึ้งงามหวามหวิวใจสวยที่แก้มพริ้มอำไพผ่องชมพู? สวยที่โอษฐ์เต็มอิ่มยิ้มน่าจูบสวยที่รูปร่างระหงทรงเพรียวหรู!สวยที่อกอันชายต้องร้องอู้ฮูสวยตะโพกผายชวนดูเดินแนบเนียน บ้างว่าสวยพริ้มพรายยามอายเหนียมบ้างว่าเยี่ยมก็ตรงตอนงอนปวดเศียรบ้างว่าสวยพร้อมสรรพเมื่อดับเทียนบ้างว่าสวยเพราะเธอเพียรให้ชมเชย สวยเพราะแสนรักผัวจนกลัวหงอสวยเพราะรอเป็นเท้าหลังฟังเฉยเฉยสวยเพราะผัวมีเมียน้อยปล่อยตามเคยสวยเพราะเป็นทาสเชลยเสมอไป สหายเอ๋ยคำเฉลยต่อไปนี้เข้าทีไหมสวยเพราะทำงานแข็งกร้านแกร่งไกรเพื่อช่วยมวลชนไทยที่มืดมน เพื่อช่วยให้เขาได้มีที่เรียนร่ำมีงานทำมีเงินจ่ายหายขัดสนมีบ้านอยู่อย่างเป็นสุขทั่วทุกคนงานเพื่อชนทั้งสิ้นอยู่กินดี สวยเพราะเป็นเท้าหน้าขวาหรือซ้ายเทียมเท่าชาย…เชิดความรักในศักดิ์ศรีใช่แขวนชีพไว้กับผัวชั่วตาปีใช้ความสามารถที่มีกอบกิจกรรม จงตื่นเถิด ! รู้ตนว่าตนสามารถจงองอาจอย่ายอมให้ใครเหยียบย่ำแม่แห่งลูก, …
สู้อย่างไร? นักปรัชญาบอกข้าที (จิตร ภูมิศักดิ์)
ลุกขึ้นเถิดเพื่อนยาไยหน้าเศร้า คำเก่า ๆ มิได้บอกไว้ดอกหรือ อย่างท้อแท้แพ้พึมชึมกระทือ “ชีวิตคือการต่อสู้” รู้หรือยัง? กันก็รู้อยู่หรอกเหนอไอ้เกลอแก้ว ก็สู้แล้วจนหมดเนื้อเหลือแต่หนัง ยิ่งนับวันมันยิ่งหดหมดกำลัง …