ที่มาของ “เพลงเพื่อชีวิต” ของไทยในยุคแรกเราไม่สามารถแยกได้ว่า กระบวนการเคลื่อนไหวทางวัฒนธรรมและความคิดนั้นว่ารับจากที่ใดได้โดยตรง นอกจากจะกล่าวว่านักคิด นักเขียน หรือผู้ฟังจะรับมาจากสภาพสังคมที่ล้อมรอบพวกเขา การผสมผสานแนวคิดและรูปแบบซึ่งเป็นหน้าที่หลักของศิลปินที่จะสร้างสรรค์ และเสนอเป็นความรื่นรมย์ที่สอดแทรกความคิดให้กับคนในสังคม พัฒนาการของบทเพลงเพื่อชีวิต …
เพลงเพื่อชีวิต เพื่อชีวิตที่ดีกว่าของผู้ยากไร้ เพื่อชีวิตใหม่…ของผู้ถูกกดขี่
คำว่า เพลงเพื่อชีวิต เป็นคอลัมน์หนึ่งซึ่ง พิชิต จงสถิตย์วัฒนา ได้เขียนไว้ในหัวข้อที่ว่าเมื่อคุณโตขึ้นคุณจะเป็นทาสเพลงเพื่อชีวิต ซึ่งเขาได้เรียบเรียงมาจากเรื่อง Blues People ของ Leroi Jones เป็นการวิเคราะห์ วิจารณ์งานเพลงของพวกนิโกรคนดำที่ได้รับความทุกข์ยากประเภทเพลงบลู และ พิชิตได้เสนอว่าสักวันหนึ่งจะได้ยินเสียงชาวนาไทยร้องเพลงพื้นบ้านที่ว่า “ฝนไม่ตกมา …
ยอร์ค (ฮมัญ)
“ยอร์ค” เด็กหนุ่มผู้เป็นผลผลิตจากความบิดเบี้ยวของสังคมที่มีทั้งชนชั้นและความเหลื่อมล้ำ แม่ของเขาชื่อว่า “สาลี” นางไม่มีเวลาดูแล ยอร์ค สักเท่าไหร่ เนื่องจากวัน ๆ นางต้องเอาแต่ทำงานตัวเป็นเกลียวหัวเป็นน็อตเพื่อเลี้ยง …
ลำนำกำเนิดดาว (QuaOs)
ริมฟากฝั่ง…ข้ายืนอยู่ลำพังคลื่นสาดซัดประดังหลอกหลอนด้วยความหลังเพียงภาพพร่า กอบทรายขึ้นในมือขยำร่วนร่วงกราวก็พราวใสนี่หรือฝุ่นละอองจากหินแก้วที่ใดใดลมน้ำโหมกระหน่ำให้แตกพลัดพรายยังไม่อาจซ่อนเค้าแวววาวเดิม ทั่วร่างข้าแม้ระคายทรายหยาบพอได้มึนชาเริ่มเหนื่อยล้าจนนอนทอดตาหรี่มองเบื้องฟ้าสูงอากาศชุ่มชื้นชักพาให้เคลิ้มคล้อยง่วงงุนแต่ในสติยังตรึกด้วยนึกพิศวงสงสัย กลางทุ่งหญ้านานาพืชพันธุ์ชูใบระบัดพรรณหลังสร่างฝนแสงจันทร์คราวคืนสว่างนวลแหวกเมฆหม่นสะท้อนแสงคงระริกแหลมคล้ายมณีมีเหลี่ยมมุมในใจกลางหยาดน้ำกลมเกาะทั่วใบเปียกปอนคล้ายโลกแน่นิ่งหากเพียงนอนพักในหลับไหลหาใช่ดับตาย แลมองขึ้นไปเห็นนทีใหญ่เป็นสายธารดาวคือทางช้างเผือกที่เขาเรียกขานแต่โลหิตกระเซ็นเข้าบังตาอยู่ช้านานขาวสล้างจึงกลับเห็นขุ่นเป็นตมแดง ขณะบนผืนพิภพเบื้องล่างอีกครั้งสายน้ำใหญ่ไหลหลั่งหล่อเลี้ยงดังสายเลือดสีชาดฉานจากบรรพตสัณฐานบัวตูมก้อนหทัยงามไหลสู่มหาสมุทรหลาม…เพื่อรอระเหยหายเป็นไอคืนเมฆา เพื่อทนทานการบดอัดขัดสีในเนื้อน้ำฉ่ำชุ่มที่อากาศโอบอุ้มลมหมุนพัดหอบสูงก่อเกิดพลานุภาพคือสายฟ้าแปลบปลาบดูน่าหวาดผวาทารุณฟันฟาดวินาศสูญเป็นเร้นลับอัศจรรย์แก่ชนทั้งหลายแต่บรรพกาเล แม้ลึกเร้นลงไปใต้เปลือกเย็นชาแห่งภูผาหนักทึบยังศิลาหลอมร้อนระอุไหลเวียนอึกทึกรอปะทุขึ้นในแก่นกลางหัวใจแห่งปฐพีที่เราเหยียบยืนยังเต้นตุบตึงสูบฉีดลาวาทั้งแผดเผาไฟจากเตาแผ่ซ่านไป ครั้นยามทิวาวันอันวกวุ่นแกนโลกพลิ้วหมุนยกนำสู่สารพัดแสงผองชนก็เริงร่าพากันสรรเสริญที่เติมแรงบ้างก็ขยับขับหมุนนานากิจการไปตามตำแหน่งแห่งที่ตน เมื่อรัตติทมิฬมาทวงคืนค่ำแกนโลกพลัดหมุนกดให้ดำดิ่งลงแดนอัปสูรย์หมู่คนก็ซบหน้าคร่ำครวญหาอาดูรบ้างก็หลับไหลเป็นเบื้อใบ้ไม่รู้แล้ว …
บ่ายวันนั้น
“ฮัลโหล…ครับ” ผมหยิบ Small Talk ขึ้นเสียบหู หลังจากที่โทรศัพท์มือถือของผมดังขึ้น มันเป็นช่วงเวลาบ่ายที่แสนวุ่นวายอีกวันหนึ่ง ผมกำลังเตรียมเอกสารสำหรับการประชุมแผนการตลาดของสินค้าตัวใหม่ที่กำลังจะวางตลาด เนื่องจากมีนัดประชุมกับผู้จัดการตอน 6 …
18 ภาพถ่ายสะเทือนโลก : Amazing Photographs Series#6
ภาพถ่ายนี้ได้แสดงความเหมือนของสมรภูมินองเลือดระหว่าง สมรภูมิแห่งเกตติเบิร์ค (Battle of Gettysburg) และสมรภูมิสงครามกลางเมืองแห่งสหรัฐ บันทึกภาพไว้โดย Timothy H. O’Sullivan ในบันทึกสารคดีแห่งสมรภูมิ ภาพนี้ได้ถ่ายทอดห้วงอารมณ์ที่หลากหลาย …
45 ภาพถ่ายทรงพลัง 2013 : Amazing Photographs Series#4
A couple pauses between salvaging through the remains of a …
The Toilet
กบ ชายหนุ่มหน้าตาไม่เอาไหน แต่มีจิตใจที่เปี่ยมล้นด้วยการคิดดี ทำดีเสมอ เขาไม่ต่างอะไรจากเด็กวัยรุ่นที่มุ่งหาความตื่นเต้นอยู่ตลอดเวลา เขามีนิสัยอยู่อย่าง เมื่อได้ชอบหรือประทับใจกับสิ่งไหนหรือสถานที่ใดก็แล้วแต่ เขาก็มักที่จะปักใจกับสิ่งเหล่านั้นเสมอ และทำให้เขาต้องกลับไปยังจุดนั้นอีกหลาย ๆ …
ชาวประมง กับ นักลงทุน
นักลงทุนชาวอเมริกันนายหนึ่งกำลังยืนอยู่บนท่าเรือ ณ ชายฝั่งหมู่บ้านเม็กซิกันแห่งหนึ่ง ขณะที่มีเรือประมงลำหนึ่งกำลังแล่นเข้ามาจอด แล้วเขาก็เห็นปลาโอครีบเหลืองตัวโต ๆ กองอยู่บนเรือลำนั้น ชาวอเมริกันเอ่ยชมประมงพื้นถิ่นที่จับปลาได้เก่ง ก่อนจะถามว่า “คุณใช้เวลาในการจับปลาพวกนี้นานไหม?” …
เด็กน้อย ผู้เฒ่า และนกที่ตายในไฟป่า
กาลครั้งหนึ่ง… มีเด็กน้อยผู้ฉงนสงสัย เอ่ยถามผู้เฒ่า “ในขณะที่โลกกำลังถูกรุมเร้าด้วยปัญหาต่าง ๆ ทั้งสงคราม ปัญหาสิ่งแวดล้อม ความยากจน การเอารัดเอาเปรียบ อะไรคือ …
วันวาเลนไทน์ (Valentine)
วันวาเลนไทน์ (Valentine) คือวันที่ระลึกถึง นักบุญเซนต์วาเลนไทน์ (Saint Valentine) ผู้เปี่ยมไปด้วยเมตตา ความรัก และความปรารถนาดีต่อเพื่อนมนุษย์ แต่สุดท้ายต้องจบชีวิตลงด้วยการรับโทษประหารในวันที่ …
ให้เหล้า ≠ แช่ง (นิธิ เอียวศรีวงศ์)
ให้เหล้าไม่มีทางเท่ากับแช่งได้เลย เพราะเหล้ามีความหมายมากกว่าน้ำเมาในวัฒนธรรมไทย อย่างน้อยที่ผมนึกออกทันทีเหล้ามีความหมายอีกสามอย่าง เหล้าถูกใช้เป็นสื่อกลางระหว่างคนกับผีมาแต่โบราณ ในวรรณคดีเรื่อง ขุนเจื๋อง ก่อนเลี้ยงเหล้ากัน เขาจะสาดเหล้าในจอกขึ้นไปบนฟ้าด้านหลัง เพื่อถวายให้แถนได้ดื่มก่อนเสมอ และในเมืองไทยสืบมาจนทุกวันนี้ …
คำขวัญวันเด็ก
คำขวัญวันเด็กแห่งชาติ เริ่มมีครั้งแรก พ.ศ. 2499 ในสมัยที่ จอมพล ป.พิบูลสงคราม ดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรี และในปี พ.ศ. …
Gloomy Sunday (Suicide Song)
หลาย ๆ คนคงเคยได้ยินชื่อเพลง Groomy Sunday มาก่อน เพลงนี้ได้ชื่อว่าเป็นบทเพลงอาถรรพ์ เพราะเคยมีผู้ที่ฆ่าตัวตายหลังจากได้ฟังเพลงนี้หลายราย รวมถึงผู้แต่งเพลงนี้เองด้วย Groomy …
นรก
ชายคนหนึ่ง ตาย… ตกนรก ยมบาล ถามว่ามาจากไหน เขาตอบว่า ผมเป็น “คนไทย” ยมบาล ตรวจดูประวัติความดีความชั่ว …
หนังสั้น ของขวัญ (Based on True Story)
หนังสั้น ของขวัญ (Based on True Story) ปี 2558 กำกับโดย ศุภชัย จันทร์ใส สร้างโดย …
บันทึกการเดินทาง : เพื่อนแมว
ดา จ.ชัยภูมิ (ไม่ใช่ ดา เอนโดฟินนะ) เด็กสาวน่ารัก วัย 15 ปีที่พ่อแม่ทิ้งไปตั้งแต่เล็ก ๆ …
จาก ‘ประชาธิปไตย’ ถึง ‘เผด็จเกิร์ล’ : เพลงเพื่อชีวิตแบบสมัยก่อนหายไปไหน? (ฐิติพล ปัญญาลิมปนันท์)
บทบาทของเพลงเพื่อชีวิตในการพูดถึงสังคมและการเมืองเริ่มขึ้นในช่วงปี พ.ศ. 2516-2519 และพัฒนาไปตามเหตุการณ์บ้านเมือง ก่อนจะปรับตัวเข้าสู่ความเป็นธุรกิจ จนถูกมองว่าเพลงเพื่อชีวิตแบบที่ว่านี้ ได้หยุดอยู่ในอดีตและเลือนหายไปจากสื่อกระแสหลัก การเมืองในเพลงเพื่อชีวิต “อย่างผู้นำต้องมาจากการเลือกตั้ง ใครอยากเป็นบ้าง …
Blowin’ in the Songs : 6 เพลงประท้วงคลาสสิก (ประมวล ดาระดาษ)
บนเวทีปราศรัยของการชุมนุมประท้วงทางการเมืองนั้น กิจกรรมของผู้เข้าร่วมการชุมนุม นอกจากการปราศรัย การแสดงละครเสียดสี การโต้ตอบถ้อยสงสัยแบบย้อนแย้งวาทกรรม การใช้วาทศิลป์ปลุกเร้า การกล่าวสุนทรพจน์ ฯลฯ ดังนี้แล้ว การร้องเพลง …
บันทึกการเดินทาง : ตา กะ หลาน
คุณตา มี หลาน 4 คนทั้ง 4 คน เรียนโรงเรียนเดียวกันบ้านอยู่ไกลหลายกิโลตอนเช้า ตา จะเอาหลานทั้ง …
Death after Life
ผลักประตู ด้วยแรงแผ่วเบาถึงกระนั้น…กลิ่นเหม็นเน่าก็มิได้บรรเทาลงกองซากศพกราดเกลื่อนทับถม ซ้อนกันชั้นแล้วชั้นเล่าเหมือนจะไม่มีจุดจบสิ้น….กวาดสายตามองหา ใบไม้ สักใบก็หามีไม่พันธมิตรแห่งความตายซากไม่เหลือพื้นที่ให้ ความหวัง ได้จับจอง….ลำพังฉันหาทางเอาตัวรอดจากที่นั้นวันต่อวัน วินาทีต่อวินาที อรรณพ นิพิทเมธาวี10 …
ผู้โดยสาร First Class
ณ สนามบินในประเทศแห่งหนึ่ง ผู้หญิงผิวขาวอายุประมาณ 50 ปี ขึ้นเครื่องบินลำหนึ่งที่มีผู้โดยสารแน่นเต็มลำ เมื่อเธอเดินไปถึงที่นั่งของเธอ เธอกลับไม่ต้องการที่จะนั่งตรงนั้น เพราะที่นั่งของเธอติดกับชายผิวดำคนหนึ่ง เธอทำท่าทางรังเกียจ …
เจ้านาย – ลูกน้อง
ไม่ค่อยเขียนเรื่องงาน ในแง่ของ “คนทำงาน” แต่วันนี้มีข้อสังเกตกับตัวเองนิดหน่อย ครั้งหนึ่งในการสัมภาษณ์งานบริษัท Big Name แห่งหนึ่ง เขาให้ผมเล่าถึง “หัวหน้างาน” …
บทกวี – 6 ตุลา 2519
สดุดีวีรชน 6 ตุลาหลายสิบปี ผ่านมา ระลึกหวนยังฝันร้าย คนสั่งฆ่า ยังลอยนวลขอเวรกรรม ตามทวง หนี้อธรรม อรรณพ …
บทกวี – ฅน
รูปงาม แต่ใจทราม ก็แค่นั้นหน้าใส แต่ใจดำ ก็ไร้ค่าเรียนสูง แต่ปิดใจ ก็เบาปัญญาช่วยหมา แต่ฆ่าคน ก็ใช่ “ฅน” …
บทกวี – รออย่างหมา
ถึงเห่าหอน ไม่เต็มเสียง ยังเพียงสู้ถึงจะรู้ ว่าหัวเน่า ไม่เอาไหนถึงหมางเมิน ไม่แยแส ไม่สนใจถึงยังไง ยังทนนั่ง ยังเฝ้ายาม ใช่พันธุ์แท้ …
เขาว่า “NGO” อ่านว่า “โง่”
กว่าค่อนชีวิตน่ะ ที่ทำงานในแวดวง NGOs เริ่มด้วยความเชื่อ ความศรัทธา ไม่ได้คิดว่าตัวเองเสียสละอะไรหรอก แค่มีความฝัน แล้วไขว่คว้าหามัน แล้วเส้นทาง NGOs …
นาวาชีวิต
ปี 2548 หลังเหตุการณ์สึนามิ ผมเดินทางลงใต้เป็นว่าเล่น อยู่กับทะเล อยู่ตามหมู่บ้านชาวเล เกาะแก่ง ทำโครงการโน้นนี่นั้นเยอะแยะ เป็นปีแห่งการเดินทางทั้งทางบก ทางน้ำ …
สุราไม่ได้สร้างวีรบุรุษ แต่วีรบุรุษก็ขาดสุราไม่ได้
Ext. Harddisk พังทำให้ได้ไปรื้อดูอดีต ก็ไปเจอะภาพนี้เข้า ภาพถ่ายพาย้อนอดีตไปช่วงเดือนมิถุนายน 2547 ภาพนี้เป็นตอนนั่งรอเวลารถทัวร์ออก ณ อาเขตฯ ท่ารถเชียงใหม่ …
(ก็แค่) …ผู้ชายคนหนึ่ง
เค้าคือรุ่นพี่ผมในชมรมเดียวกัน (ก็แค่) …ผู้ชายคนหนึ่ง ผู้ชายตัวเล็ก ๆ ที่มักจะอยู่เบื้องหลัง ที่ครั้งหนึ่ง…เป็นบุคคลไร้คุณค่าในสายตาหลาย ๆ คน แต่สำหรับผม …
เดินทางคนเดียว
มีคนเคยถามบ่อย ๆ ว่า “ทำไมชอบเดินทาง?” และมีคนเคยถาม “ทำไมชอบเดินทางคนเดียว?” อืมมมมม…. ตอบยากนะ เอาแบบกำปั้นทุบดิน ก็…สนุก …
ชีวิตมันไม่แน่นอน
“ชีวิต” กับ “การรอคอย” เป็นของคู่กัน และ “การรอคอย” กับ “ความไม่แน่นอน” ก็เป็นของคู่กัน ดังนั้น …
ครูมืออาชีพ
“ครูธรรมดาจะเล่าครูที่ดีจะอธิบายครูที่ดีกว่าจะสาธิตให้ดูเป็นตัวอย่างครูที่ยิ่งใหญ่จะสร้างแรงบันดาลใจ” “The mediocre teacher tells.The good teacher explains.The superior teacher …
Fornica Guitar
มีใครรู้ Guitar ยี่ห้อ Fornica บ้างไหมครับ? มันเป็นกีตาร์ตัวที่ 2 ในชีวิตผม ซื้อในห้าง The …
